Tot nu toe hebben we in onze verkenning van de verschillende lagen van de permacultuur voedseltuin de ondergrondse en kruidachtige lagen behandeld die de kleinere planten van het ecosysteem vormen. Vandaag kijken we naar permacultuurheesters die we in een voedseltuin kunnen kweken en hoe we ze het beste kunnen beheren.

Struiken in een voedselbos

Heesters zijn meerstammige houtachtige planten die meestal onder bomen groeien, in natuurlijke bossen en ook in bostuinen.

Frambozen , krenten en bosbessen zijn waarschijnlijk bekend bij de meeste lezers, maar er zijn ook minder bekende, fascinerende heesters uit andere delen van de wereld. Deze heesters kunnen allemaal een rijkdom aan diversiteit toevoegen aan de bostuin.

Er is een gezegde: Diversiteit = veerkracht .

Dus als we echt veerkrachtige, robuuste ecosystemen willen creëren, laten we ons dan openstellen voor de smakelijke mogelijkheden buiten de grenzen van de conventionele tuin...

Mijn top 3 van alternatieve vruchtdragende heesters

1. Duindoorn (Hippophae rhamnoids)

Duindoorn wordt steeds bekender bij de massa's vanwege zijn verbazingwekkende gezondheidsbevorderende producten. Sappen, kruidenthee en oliën kunnen allemaal worden afgeleid van deze verre verwant van de olijfboom. Toch lijken maar weinig mensen het in hun achtertuin te kweken.

Er is enige rechtvaardiging - dat geef ik toe...

Duindoorn is een snelgroeiende, stekelige plant die wel 6 meter hoog kan worden, met een uitgebreid wortelstelsel dat zich soms wild uitzaait. Vooral als je hem probeert terug te snoeien!

Dus hoewel het misschien geen geweldige keuze is voor een kleine tuin, biedt het wel een aantal geweldige voordelen voor een groter perceel of plantage.

De bessen bevatten een aantal opmerkelijke voedingsstoffen: grote hoeveelheden vitaminen, mineralen en zelfs alle omega-vetzuren - omega-3, omega-6, omega-7 en omega-9. De bessen zijn rijk aan vitaminen en mineralen.

Het staat hoog aangeschreven in de Ayurvedische en Chinese geneeskunde. Het is mijn persoonlijke go-to remedie als ik een verkoudheid of virus voel opkomen!

Duindoorn is ook stikstoffixerend, wat betekent dat andere planten in de buurt zullen profiteren van het natuurlijke bemestende effect dat deze soort op de bodem heeft.

2. Herfstolijf (Elaeagnus umbellata)

Elaeagnus soorten zijn nauw verwant aan Duindoorn En als zodanig zullen ze de grond op dezelfde manier bemesten. Toch gedragen ze zich veel beter dan hun brute neefjes. Ze hebben vaak maar een paar doorns en zelden zuiging.

Onder vele soorten, Elaeagnus umbellata of Herfst Olijfje is waarschijnlijk mijn favoriet, vanwege de heerlijke bessen die in oktober rijkelijk groeien (vandaar de naam).

Hoewel ze in het begin nogal samentrekkend zijn, geeft een volledig rijpe bes het lichaam echt dat "wow-pop!" gevoel, dat er inderdaad iets heel voedzaams naar binnen gaat!

Ook in het geslacht zijn Elaeagnus multiflora (Gumi Fruit) en Elaeagnus ebbingei (Deze produceren soortgelijke vruchten, maar op verschillende tijdstippen van het jaar. Dit betekent dat je het bessenseizoen kunt verlengen van de lente tot de herfst.

Herfst Olijfje wordt 4 tot 5 meter hoog en breed en is daarmee een van de grotere leden van het geslacht. Door zijn grootte is hij zeer geschikt voor middelhoge windschermen en hagen. Een herfstolijfhaag die beschutting, bessen en vruchtbaarheid biedt, kan ik alleen maar aanraden voor een middelgrote tot grote bostuin.

3. Europese en Amerikaanse vlier (Sambucus nigra en Sambucus canadensis)

De Sambucusfamilie is een vrij bekende groep van grote struiken of kleine bomen. Er zijn verschillende soorten Sambucus en ze zijn verspreid over verschillende continenten.

Ouder ondergaat op dit moment een renaissance als culinair en medicinaal gewas - de zeer voedzame bessen zijn de laatste tijd zelfs een populair supplement geworden om een aantal bekende virussen af te weren!

(Hoewel ho-hum... geen enkel klinisch onderzoek de voordelen heeft aangetoond, dienen veel ziekenhuizen over de hele wereld vitamine C nu standaard toe aan Covid-19-patiënten, wat bewijst dat medische professionals wel degelijk vertrouwen moeten hebben in natuurlijke remedies! )

Maar net zo gewild als het fruit zijn de sterk geurende bloemen van Ouderen die fantastisch zijn in siropen, siropen, alcoholische dranken of zelfs rauw gegeten in salades.

Nog maar een paar jaar geleden beschouwden veel mensen Ouder Toch worden er tegenwoordig grote plantages van aangelegd om te voldoen aan de stijgende vraag naar hun producten.

Andere ongewone struiken voor een voedselbostuin

4. Honingbes (Lonicera caerulea)

De Honingbes of Haskap ( Lonicera caerulea) is een atypisch lid van de kamperfoeliefamilie.

Smaakt als bosbessen maar beter aanpasbaar aan een breed scala van bodemomstandigheden, kan ik me voorstellen dat deze over een paar jaar veel populairder zullen worden.

5. Veenbessen (Aronia sp.)

Aronia soort of Kruisbessen overschaduwen mensen als zwarte bessen en bosbessen in de "rijkste antioxidant bessenwedstrijd".

Ze zijn superrijk aan vitamine C en mangaan en er wordt veel onderzoek gedaan naar de vraag of Aronia-extracten kunnen worden gebruikt om kanker en virusinfecties te behandelen. Hoewel ze erg wrang zijn om rauw te eten, kun je Aronia aan andere vruchten toevoegen om lekkere jam, gelei en sap te maken.

6. Junibessen, blauwe bosbessen en saskatoenbessen (Amelanchier sp.)

Amelanchier soort, ook bekend als Junibessen of Bosbessen zijn een andere vruchtdragende struik die bekender is in hun oorspronkelijk verspreidingsgebied.

De Saskatoon (Amelanchier alnifolia) is waarschijnlijk de beste van allemaal en in de regio Saskatoon in Canada zijn er aanzienlijke plantages van dit waardevolle gewas.

Ze doen zowel qua smaak als qua voedingswaarde denken aan bosbessen, maar de rest van de wereld lijkt zich nog niet bewust te zijn van hun potentieel...

7. Frambozen, bramen, loganbessen en Taybessen

Frambozen en bramen hoeft hier niet beschreven te worden, maar er zijn enkele andere leden van de Rubus familie die het proberen waard zijn.

Loganbessen en Tayberries zijn hybriden van frambozen en bramen samen. Hun vruchten zijn groter, rijker maar ook zuurder dan die van hun ouders.

Deze zappige, wrange smaak komt echt tot leven tijdens het koken. Voor mij is Loganberry Jam misschien wel de lekkerste jam op aarde 🙂

8. Japanse wijnbessen (Rubus phoenicolasius)

Japanse wijnbessen zijn Rubus soorten die je beter vers van de struik kunt eten.

Bied ze voldoende ruimte, want hun stekelige stokken hebben een indrukwekkend vermogen om zich overal te wortelen en zijn zelfs invasief geworden in Noord-Amerika.

9. Gewone taxus (Cephalotaxus sp.)

Pruim taxus (Cephalotaxus sp.) is misschien wel de vreemdste vrucht op onze lijst.

Deze paarsachtige vruchten komen uit het verre oosten en groeien aan groenblijvende struiken die van schaduw houden. Zoals je van een conifeer kunt verwachten, smaken hun vruchten uitgesproken "harsachtig" en hoewel dit een haat-liefdeverhouding is, is een volledig rijpe vrucht voor mij hemels.

Voedselbosbessen om het groeiseizoen te verlengen

Jam en gelei zijn een mooie manier om de smaak van de zomer te bewaren, maar er is iets heerlijks aan om op een frisse decemberochtend de bostuin in te gaan, een dun laagje vorst af te stoffen en wat vers fruit rechtstreeks van de struik te plukken.

Vruchten die je tot in de winter kunt eten zijn onder andere Veenbessen , Bloeiende kweeperen , Wintergroen (Gaultheria sp.) en een paar verrukkelijke Chileense specialiteiten: Ugni en Luma-bessen van de Myrtle familie.

Het gaat echter niet alleen om vruchten in de struiklaag. Hier kijken we naar enkele andere soorten oogsten die onder de bomen te vinden zijn...

Bladeren, kruiden en vezels

Zoutstruik ( Atriplex sp. ) geeft het hele jaar door prachtige zilverachtige bladeren om te gebruiken in een salade of als spinazie.

Evenzo, Tilia Cordata en Toona Sinensis soorten kunnen worden gekapt en gekweekt als sladragende struiken. (Zie ons artikel: Salade groeit aan bomen - 5 bomen met eetbare bladeren )

Juniper en Carolina Piment (ook bekend als Zoetestruik ) zijn goede voorbeelden van struiken die specerijen dragen, en Nieuw-Zeelands vlas herinnert ons eraan dat voedselbostuinen er ook zijn om utilitaire materialen te leveren met hun verbazingwekkend sterke vezels om te twijnen.

De struiklaag van je voedselbos plannen

Bedenk wat je nodig hebt. Bij de struiklaag gaat het vooral om bessen. Hoeveel verschillende soorten bessen heb je nodig? In welke hoeveelheid? En in welke periode van het jaar?

Jam, gelei, compote en vruchtenpuree zijn fantastische manieren om bessen te bewaren als je er een overschot aan hebt - en ze smaken misschien nog wel beter in de winter als je lichaam snakt naar die gezondheidsbevorderende vitamines en een vleugje zonneschijn.

Ik zou aanraden om eerst te beginnen met een grote verscheidenheid aan vruchtdragende struiken in kleine hoeveelheden, en kijk wat goed werkt voor jou .

Geloof anderen niet op hun woord!

Terwijl ik me misschien graag tegoed doe aan kruisbessen rechtstreeks van de struik, één hapje kan je laten gillen en je haastig uitwerpen!

Laat wat lege plekken in je plan en vul de gaten in wanneer je weet wat je meer wilt.

Vruchtdragende struikkalender

In de onderstaande tabel heb ik een globaal overzicht gemaakt van wanneer verschillende vruchten uit de struiklaag beschikbaar zijn in een gematigde voedselbostuin om je te helpen bij het plannen (de data kunnen per regio verschillen)

Hoe heesters in de voedselbostuin plaatsen

Het is belangrijk om de vereisten van elk van je struiksoorten te begrijpen om te weten waar je ze het best kunt plaatsen.

Als je gebieden hebt van vochtige, zure grond je zou kunnen proberen te planten Aronia , Amelanchier, of Vaccinium soorten. Aan de andere kant, drogere gebieden lenen zich misschien goed voor Duindoorn , Elaeagnus, en Zoutstruik .

En terwijl sommige vruchtdragende struiken zoals Pruim taxus genieten van wat schaduw van de zon, maar de meeste geven de voorkeur aan zoveel mogelijk directe zon voor een maximale opbrengst en zoetheid.

Om voldoende zonuren te garanderen, moeten struiken zorgvuldig worden geplaatst ten opzichte van de boomlagen erboven.

Een open plek in het bladerdak is misschien wel de beste keuze voor zonnekloppers zoals Duindoorn terwijl de westkant van een boom geschikt zou zijn voor krenten of frambozen die het prima doen als ze een halve dag in de volle zon staan.

Het is ook belangrijk om de uiteindelijke vorm en grootte van elk van je struiken te kennen om goed te kunnen plannen.

Een manier om te plannen is door een plattegrond van je perceel te maken en cirkels op papier te zetten om de grootte van de struiken en bomen die je wilt planten weer te geven.

Op de grond kun je ook bamboestaken of iets dergelijks gebruiken om de locatie en grootte van je beoogde soort aan te geven.

Neem de tijd en doe onderzoek - hiervoor raad ik vooral het boek aan dat aan het einde van het artikel wordt genoemd.

Mogen je mooiste dromen uitkomen...

Het is mijn oprechte wens dat het lezen van dit artikel je heeft geïnspireerd bij het plannen van je voedselbostuin of eetbare achtertuin - of in ieder geval om te dromen over de mogelijkheden als je eindelijk je eigen stuk grond hebt...

Als je vragen hebt, aarzel dan niet om ze te stellen in het commentaargedeelte hieronder.

Als je meer wilt weten over bostuinieren in een gematigd klimaat, raad ik je van harte het boek van Martin Crawford aan Een bostuin aanleggen gebaseerd op zijn 20 jaar ervaring in het Verenigd Koninkrijk.

Wil je overvloedige gewassen, fruit, groenten, kruiden, brandhout en noten kweken? Dan is dit de beste alles-in-één gids die we zijn tegengekomen. Hij is prachtig geïllustreerd en perfect voor alle tuiniers - van beginner tot gevorderde.